بقیه ادامه مطلب
هنرمند با هنر خود مي تواند جامعه را به سمت انحطاط
يا پيشرفت ببرد. اينكه هنر در خدمت چه اهدافی باشد، تعالي يا انحطاط آن
را مشخص ميكند. بيشتر هنرمندان جامعه ما، سعي در حفظ استقلال و هويت
خود از منافع گروههاي سياسي دارند و سعي مي نمايند كه هنر خود را در
خدمت منافع اسلام و نظام جمهوري اسلامي قرار دهند. اما در برخي موارد،
هنرمندان استفاده ابزاري و سياسي از هنر خود کرده و تلاش مي كنند كه
منافع يك گروه خاص را پيگيري كنند. در اين نوشتار اثرگذاري و نقش
هنرمندان در تبليغات انتخاباتي را بررسي كرده ايم.
هنرهای سیاسی
هنر و سياست در حالت كلي مي توانند در حمايت يا تقابل
از يكديگر باشند. هنر هنگامي كه در تقابل با حكومت باشد، «هنر اعتراضي»
و وقتي كه در حمايت از حكومت باشد، «هنر دولتي» است. هنر بایستی رابطه
مستقلی با سیاست داشته باشد اما وابستگی هنر و هنرمند به گروه های
سیاسی هیچگاه مطلوب نبوده است. گستردگی سیاست در عصر حاضر باعث شده تا
جدایی هنرمند از عرصه های سیاسی امری غیر ممکن شود تا آنجا که در
بسیاری از موارد علی رغم میل هنرمند این سیاست است که به سمت وی رفته و
به یشان چهره سیاسی میدهد.
مقام معظم رهبری در سخنراني كه با اصحاب فرهنگ و هنر
در سال 1380 انجام دادهاند، در اين باره مي فرمايند: «سیاست در دنیای
امروز از هنر استفاده ناشایسته میکند. اگر بگوییم نمیکند، دلیل
بیاطلاعی است. نه فقط امروز استفاده می کند، بلکه از سابق استفاده
میکرده است».
اصول هنر سیاسی و انقلابی
رابطه هنر و سیاست پس از انقلاب اسلامی مفهوم دیگری پیدا کرد؛ با پیروزی انقلاب اسلامی مفهوم هنر انقلابی توانست چهره ای زیبا و مطلوب به هنر سیاسی دهد؛ مهمترين اصول هنر انقلابی عبارتند از:
- مسئولیت و تعهد هنرمند: هنرمند در مقابل خدا، دیگر انسانها و حتی طبیعت مسئولیت دارد و باید سعی و تلاش نماید که هم در قالب هنری و هم در محتوای آن، به دنبال تعالی و رشد جامعه اسلامی باشد.
- دانش و اندیشه هنرمند: هنرمند باید دارای سطح قابل قبولی از اندیشه و تفکر و دانش باشد و هنر او بر مبنای این اندیشه شکل بگیرد. البته این اندیشه در هنرهای مختلف، متفاوت است و همه هنرمندان در یک سطح نیستند. اگر هنر، بر پایه اندیشهای متعالی و متکامل شکل نگیرد، یک هنر بیهویت و مخرب خواهد بود.
- زبان گویا و شفاف هنرمند: هنرمند باید دارای زبانی گویا باشد تا بتواند حوادث عظیم را روشن کند و زوایای پنهان آن را تبیین نماید.
- در خدمت اهداف متعالی بودن: تصور هنر برای هنر اشتباه است یعنی نباید فرض کرد که فلان کار هنری فقط برای خود هنر انجام شود؛ بلکه هنر و هنرمند باید در خدمت یک هدف متعالی و والا قرار گیرد و این در بسیاری از کارهای هنری در دنیای کنونی دیده میشود.
سیاسی ترین اقدام هنرمندان؛حضور در تبلیغات انتخابات
یکی از مهمترین عرصه های سیاسی در کشور ما و در کل دنیا، عرصه انتخابات است. هنرمندان در كل دنيا و در كشور ما، هميشه براي حمايت از كانديداي مورد نظر خود و گرم نگهداشتن تنور انتخابات، وارد اين عرصه مي شوند و سعي مي كنند از شهرت و اعتبار اجتماعي خود در حمايت از يك جريان سياسي استفاده كنند. يكي از بارزترين انتخابات ها به لحاظ حضور و شركت هنرمندان در آن، انتخابات رياست جمهوري 1388 بود. در اين انتخابات به اشكال مختلف هنر در خدمت اهداف سياسي گروههاي مختلف در آمد؛ از نحوه تبليغات و حضور هنرمندان در كنار نامزدها گرفته تا ساختن فيلمهاي تبليغاتي براي هر كانديدا و اعلام حمايت هنرمندان از نامزدی خاص به وسیله بيانيه، مصاحبه يا يادداشت سياسي.
هنرمند و تاثیر بر نتایج انتخابات
با تحليل حضور هنرمندان در تبليغات اين انتخابات، به نتايج جالبي دست پيدا ميكنيم. به صورت كلي ميتوان ادعا نمود كه حمايت يا عدم حمايت هنرمندان از يك نامزد انتخاباتي نقش اثرگذاري در پيروزي يا شكست يك نامزد در انتخابات رياست جمهوري ندارد. در انتخابات رياست جمهوري 1388 بيشتر هنرمندان- بخصوص هنرمندان عرصه سينما- از ميرحسين موسوي حمايت كردند، پس از وي، مهدي كروبي داراي بيشترين حامي در بين هنرمندان بود و بعد از اين دو نفر، محمود احمدي نژاد قرار داشت، كه داراي حاميان كمتري از بين هنرمندان بود. حمايت اغلب هنرمندان در انتخابات از ميرحسين موسوي، يك حمايت كم اثر و عدم حمايت اغلب هنرمندان از احمدي نژاد نيز، يك عدم حمايت كم اثر بود. چنین انفاقی را در انتخابات رياست جمهوري 1384 نيز می توان مشاهده نمود؛ در آن انتخابات، مصطفي معين، اكبر هاشمي رفسنجاني و محمدباقر قاليباف داراي بيشترين حامي در بين هنرمندان بودند، ولي هيچيك از آنان نتوانستد در انتخابات پيروز شوند، در حالی که پیروز آن انتخابات کمترین حمایت را هنرمندان دریافت نمود.
انتخابات رياست جمهوري 1392 و حضور هنرمندان
انتخابات رياست جمهوري يازدهم در خرداد ماه 1392 برگزار خواهد شد و گروههاي مختلف سياسي از مدتها پيش در پي آمادگي براي حضور در اين انتخابات هستند. يكي از بحثهاي مهم در اين دوره از انتخابات نيز، بحث حضور هنرمندان در عرصه تبليغات و حمايت از يك كانديداي مشخص است. برخي گروهها سعي دارند از هماكنون با رايزني با هنرمندان مختلف، از حمايت آنان در انتخابات رياست جمهوري استفاده كنند؛ حاميان دولت يكي از اين گروههايي است كه سعي دارد از اعتبار هنرمندان در جامعه استفاده کرده و كانديداي خود را در جامعه مطرح نماید. محمد علي كشاورز يا همان پدر سالار سالهاي پيش، درباره حمايت از كانديداي دولت ميگويد: «مناعتراف ميكنم که مهندس مشائی کسی است که فرهنگ را می شناسد، مردم کشورش، آداب و رسوم مملکت خود را میشناسد و اگر ایشان بیایند برای ریاست جمهوری بسیار خوب است. دوست دارم اولین کسی باشم که از مهندس مشایی دعوت کنم که برای کاندیداتوری ثبت نام کنند».
حضور هنرمندان در چندين سال گذشته در مراسم حج عمره و تمتع را نيز ميتوان يكي از نمونههاي تبليغات براي رياست جمهوري دانست؛ اين حضورِ تبليغاتي داراي اشكالاتي است، زيرا هنرمنداني كه در مراسم حج حضور مييابند همگي توانایی ثبت نام و حضور در حج از طريق عادي را دارند و دليلي ندارد كه ارگان يا نهادي براي حمايت و تشويق، آنان را به حج اعزام نماید. تشرف هدفمند و با سهمیه هنرمندان به سرزمین وحی آفاتی را نیز به همراه داشته است که از آن جمله نحوه پوشش آنان در مکه و مدینه را می توان نام برد. لازم به ذکر است که تا قبل از اتفاق امسال، تشرف هنرمندان به سرزمین وحی بدون هیچ تلاش دولتی از سوی خود هنرآفرینان صورت می گرفت که آفات کنونی را به همراه نداشت.
نتيجه گيري
در مجموع ميتوان گفت كه هنر و هنرمند تا هنگامي كه در خدمت منافع يك حزب يا جريان خاص سياسي قرار نگرفته است، محبوبيت زيادي در بين مردم دارد و هنرمندان بايد تلاش نمایند كه استقلال خود را از گروههاي مختلف حفظ كنند. همچنين بايد دانست كه حضور هنرمندان در عرصه انتخابات، يك ابزار و وسيله بسيار مؤثر در تبليغات رياست جمهوري نيست، از همین رو گروه های مختلف سیاسی می بایست ضمن دوری از چنین اقدامات بی ثمر و پر هزینه تبلیغی سعی در ارائه کارنامه عملی خود به عنوان بهترین روش تبلیغاتی داشته باشند.
سیاست در بیان ایت الله بهجت 